Wasbare luiers worden uit verschillende materialen gemaakt. Ieder materiaal heeft zijn eigen kenmerken, waar voor- en nadelen mee verbonden zijn. Afhankelijk van je eigen voorkeuren, of de eisen waaraan je luier moet voldoen kan je kiezen voor een specifieke luier in een bepaald materiaal.

We geven graag een overzicht van de verschillende materialen met hun voor- en nadelen.

Katoen

Een luier uit katoen is ideaal als je een degelijke, slijtvaste luier wil die ook snel droogt. In vergelijking met andere materialen is het absorptievermogen van katoen wel wat lager. Je zal je kindje dus wat sneller moeten verversen, of extra absorptie toevoegen met een ‘booster’/inlegger.

Voordelen op een rij

• Neemt zeer snel vocht op. Hierdoor is katoen ideaal als bovenste absorberende laag bij grote plassers. Het katoen zal het vocht snel opnemen en vervolgens doorgeven aan een absorberende laag eronder die meer kan absorberen, maar trager vocht opneemt en hierdoor geen grote plassen snel kan ‘verwerken’.
• Behoorlijk slijtvast en gaat daardoor lang mee. Het ziet ook van alle materialen het minst af in de droogkast.

Nadelen op een rij

• NIET biologisch katoen heeft een grote ecologische impact (milieubelastend teelt-/ en verwerkingsproces)
• Neemt minder op dan andere materialen

De Wasbare Luier kiest voor biokatoen

We kennen katoen vooral als de basisgrondstof van de meeste kledingstukken. Het is een natuurlijke stof, maar heeft wel een behoorlijke impact op de natuur. Het is zelfs de meest vervuilende textielvezel ter wereld.
Voor de productie van katoen is heel veel water nodig en omdat katoen vaak geteeld wordt in regio’s waar reeds waterschaarste heerst, heeft dit een grote impact op de watervoorziening van de inwoners van deze regio’s. Daarnaast is het productieproces van katoen verantwoordelijk voor maar liefst 25% van het wereldwijde pesticidengebruik. Hierbij worden ook chemicaliën gebruikt die door de Wereldgezondsheidsprganisatie (WHO) als gevaarlijk voor mens en natuur worden bestempeld.
Het water met chemicaliën dat voor de teelt gebruikt wordt, komt opnieuw in de aarde terecht en maakt de bodem onvruchtbaar.

Daarom kiezen we er bij De Wasbare Luier voor om uitsluitend producten aan te kopen die vervaardigd zijn uit gecertificeerd biologisch katoen.

Biologisch katoen wordt geteeld zonder pesticiden of kunstmest. Boeren vertrouwen daartegenover op biologische bemesting (plantaardig en dierlijk), wisselteelt en geïntegreerd pestmanagement. Vaak combineert men dan katoenteelt met veeteelt en verbouwt men nog eigen groente erbij. Bovendien wordt biologische katoen met de hand geplukt, omdat planten eerst chemisch bewerkt moeten worden met ontbladeringsmiddelen voor ze machinaal geplukt kunnen worden.

Om te garanderen dat biologische textiel ook daadwerkelijk biologisch is, worden er certificaten toegekend. Voor biologische textiel is de Global Organic Textile Standard (GOTS) het belangrijkste internationale keurmerk. Om dit keurmerk te krijgen moet aan strenge eisen voldaan worden zowel bij de productie van de vezels als bij de verder verwerking ervan tot kledingstukken/luiers.Zo moet ten minste 70 procent (te herkennen aan de tekst Made with organic) of 95 procent (te herkennen aan de tekst Organic) van het kledingstuk/luier uit biologisch geproduceerde materialen bestaan. Voorts mogen er geen chemische of kunstmatige gewasbeschermers (insecticiden, onkruidverdelgers) en kunstmest gebruikt worden en is genetische manipulatie verboden.
Het GOTS stelt geen eisen m.b.t. toestaan/verbod op teelt van katoen in waterschaarse gebieden, maar er moet wel een waterbeheerplan zijn.
Naast het GOTS keurmerk, wordt ook vaak het Oeko-Tex 100 keurmerk toegekend, dit garandeert dat er geen pesticiden in het eindproduct zitten.

 

Bamboe

Naast biokatoen is bamboe een populaire grondstof voor luiers. Bamboeluiers zijn doorgaans zachter dan katoenen luiers en hun absorptievermogen ligt veel hoger (anderhalf tot twee keer zoveel vocht). Daartegenover staat een lange droogtijd en luiers die een beetje slijtgevoeliger zijn. Dit laatste is echter zéér merkgebonden en we proberen bij De Wasbare Luier te kiezen voor kwaliteitsvolle bamboeluiers die meerdere luierperiodes zouden moeten meegaan. Om de luier sneller vocht te laten opnemen en de vezels te versterken, wordt er in luiers vaak een combinatie van bamboe en (bio)katoen gebruikt.

Voordelen op een rij

• Hoog absorptievermogen
• Temperatuur regulerend: bamboe blijft koel in de zomer en verwarmt in de winter.
• Duurzame teelt

Nadelen op een rij

• Lange droogtijd
• Neemt trager vocht op dan katoen. Bij grote plassen kan de luier soms niet voldoende snel het vocht wegwerken, waardoor er lekkages aan de liezen kunnen optreden. Dit kan opgelost worden door een dunne katoenen laag bovenop toe te voegen.
• Verwerking van bamboe is ecologisch belastend

De Wasbare Luier kiest voor gecertificeerde bamboe

Het lijkt wat tegenstrijdig: een voordeel van bamboe is dat de teelt duurzaam is, en een nadeel is dat de verwerking ecologisch belastend is. Hoe zit dat juist in elkaar?

De teelt is duurzaam omdat de bamboeplant zeer snel groeit en geen pesticiden nodig heeft om insecten, virussen, onkruid of schimmels te bestrijden. Het enige wat de bamboeplant nodig heeft, is zonlicht en water, en dat laatste ook heel veel minder dan katoen. Na de oogst blijft de plant staan en gaat de groei gewoon door, hierdoor kan er meerdere keren per jaar geoogst worden. Bovendien haalt de plant een grote hoeveelheid CO2 uit de lucht en produceert 30 tot 35% meer zuurstof dan bomen.

Tijdens het verwerkingsproces komen er echter wel chemicaliën aan te pas. Bamboe zou mechanisch volledig duurzaam verwerkt kunnen worden door het houtachtige deel van de plant te verbrijzelen en natuurlijke enzymen aan te brengen die de celwand van de bamboe breken. Hierdoor kunnen de vezels uitgekamd en tot garen worden gesponnen. Dit proces is echter heel arbeidsintensief en daardoor bijna onbetaalbaar.
Daarom kiest men doorgaans voor het chemisch verwerken van bamboe door de bamboe eerst te koken en vervolgens te laten uitharden in verschillende chemische producten (viscosering).
Door de chemische verwerking is het onmogelijk om een keurmerk als GOTS te verkrijgen. Wel laten producenten die bamboe verwerken zich vaak certificeren met het Oeko-Tex 100 keurmerk. Dit keurmerk garandeert dat er geen pesticiden in het eindproduct zitten.

 

Hennep

Naast bio-katoen en bamboe wordt ook hennep gebruikt als grondstof voor wasbare luiers.Wanneer bamboe (niet) meer volstaat (voor nachten of veelplassers) biedt hennep meestal de oplossing. Hennep is een absolute ‘superslurper’, maar heeft een zeer lange droogtijd en de vezels zijn heel stug waardoor de luiers of inleggers hard kunnen aanvoelen. Een rondje droogkast doet hiervoor wonderen, maar het verschil met super zachte bamboevezels blijft zeer groot.

Voordelen

• Zeer hoog absorptievermogen
• Temperatuur regulerend: hennep blijft koel in de zomer en verwarmt in de winter.
• Duurzame teelt

Nadelen

• Lange droogtijd
• Stugge vezel, wordt na verloop van tijd hard
• Trage opname van vocht: Bij grote plassen kan de luier soms niet voldoende snel het vocht wegwerken, waardoor er lekkages aan de liezen kunnen optreden. Dit kan opgelost worden door inlegger bovenop toe te voegen uit een materiaal dat sneller vocht opneemt, zoals (bio)katoen, dunne bamboe inlegger of een inlegger uit microvezel.

De impact van hennep

Wat betreft teelt en verwerking van hennep, zijn er veel parallellen met bamboe, maar scoort hennep nog net iets beter op vlak van milieuvriendelijkheid tijdens het verwerkingsproces.

Net als bamboe is de teelt van hennep zeer duurzaam. Hennep is een van de snelst groeiende gewassen ter wereld. Op 3 à 4 maand is de plant volgroeit, waardoor er meermaals per jaar geoogst kan worden. Door zijn uitgebreid wortelstelsel, geraakt de plant makkelijk aan water en heeft hij geen meststoffen nodig. Ook heeft hij weinig last van insecten en schimmels en heeft hij hierdoor weinig pesticiden nodig. Hierdoor is hij in staat om op allerlei verschillende bodems te groeien.

Maar net als bij bamboe is de verwerking van hennep iets minder milieuvriendelijk dan de teelt. Ook bij hennep moet eerst de pectine die de houterige delen van de stengel bijeenhoudt, worden afgebroken. Dit gebeurt microbiologisch (met bacteriën en enzymen) of chemisch. Opnieuw geldt dat hoe minder chemicaliën gebruikt worden, hoe milieuvriendelijker, maar hoe duurder het eindproduct. Toch heeft het verwerkingsproces van hennep het potentieel om sterk te verduurzamen de komende jaren.

Door de chemische verwerking is het onmogelijk om een keurmerk als GOTS te verkrijgen. Wel laten producenten die bamboe verwerken zich vaak certificeren met het Oeko-Tex 100 keurmerk. Dit keurmerk garandeert dat er geen pesticiden in het eindproduct zitten.

 

Microvezel

Biokatoen, bamboe en hennep zijn allemaal natuurlijke materialen die vaak gebruikt worden voor de productie van wasbare luiers. Daarnaast worden er ook luiers en inleggers gemaakt van synthetisch materiaal, zoals microvezel. Microvezel is een synthetische stof die bijzonder sterk is en goed absorbeert. Het is een geliefde stof om luiers uit te maken omdat ze zacht zijn en razendsnel drogen aan de waslijn, de stof komt bijna droog uit de wasmachine. Daarom zijn luiers uit microvezel ideaal als je weinig droogtijd of -ruimte hebt.
Hun absorptievermogen is vergelijkbaar met een spons: ze nemen heel snel vrij veel op (maar niet vergelijkbaar met bamboe of hennep), maar zijn gevoelig aan druk. Hierdoor durven een strakke romper, strakke kledij of een draagdoek al eens voor lekkage zorgen.

Voordelen

• Heel goed absorptievermogen
• Neemt zeer snel op
• Geeft droog gevoel aan billen (absorberende microvezel zelf mag niet tegen de billen, dus wordt een microvezelluier doorgaans voorzien van een laagje fleece: ‘stay-dry’).
• Zeer korte droogtijd
• Slijtvast

Nadelen

• Synthetische stof
• Microvezel mag niet tegen huid van het kind (onttrekt vocht)
• Gevoelig voor druklekkages.

Het aanbod microvezel bij De Wasbare Luier is beperkt

Microvezel heeft een behoorlijke schaduwzijde. Bij het wassen ervan komen ermicroplastics vrij die in ons water en op termijn in de oceaan terecht komen. Iedere stof lost vezels bij het wassen, maar die van natuurlijke stoffen vergaan en microplastics niet.
Omdat we geloven dat natuurlijke materialen een perfect alternatief zijn voor synthetische stoffen (wat betreft absorptie(snelheid)), is het aanbod luiers en inleggers in microvezel eerder beperkt bij De Wasbare Luier. Omdat we echter wel beseffen dat de korte droogtijd voor een aantal mensen heel belangrijk is, hebben we microvezel (nog) niet volledig uit ons assortiment gehaald, maar zijn we wel heel selectief in wat we aanbieden.
We geven ook graag een aantal tips mee om microvezel zo milieuvriendelijk mogelijk te wassen, dwz het verlies van de microplastics beperken:

• Microplastics komen vrij door wrijving. Beperk dit door te wassen met een volle trommel.
• Opteer voor vloeibaar wasmiddel. Poeder ‘schuurt’ meer microplastics los.
• Er zijn diverse producten op de markt die beloven de kwalijke plastic deeltjes die vrijkomen tijdens het wassen op te vangen.
  Bijvoorbeeld de Guppyfriend waszak zou maar liefst 99% van de microvezels die vrijkomen tijdens het wassen opvangen.

 

Wegwerpluier

Als we bespreken welke materialen er gebruikt worden voor wasbare luiers, moeten we dit ook doen voor wegwerpluier.

Waaruit bestaat een wegwerpluier?

1. Een toplaag, de zogenaamde ‘acquisitie en distributie laag (ADL)’
   Deze laag slaat vocht heel kort op en gaat het via ‘haarvaten’ verdelen over de laag eronder, nl de absorberende laag.
   • De toplaag wordt gemaakt uit nonwoven polypropyleen. Dit zijn polypropyleenvezels (gemaakt van plastic) die gesmolten worden en onder druk door mechanische rollen tot een flexibele laag worden geperst.
2. Een absorberende laag
   De absorberende laag gaat het vocht (de urine) absorberen, verspreiden over de hele laag en goed vasthouden. Het wordt gemaakt van Super Absorberende Polymeren (SAP) en houtvezelpulp.
   • Houtvezelpulp kan vocht absorberen en geeft de luier zijn volume en sterkte. Het is een chemische pulp gemaakt van de zachte vezels van hout, katoen of hennep. Het bleken van de pulp, voor zover nodig, wordt tegenwoordig uitgevoerd met chloorvrije bleekmiddelen zoals ozon of waterstofperoxide.
   • SAP wordt een gel als het in contact komt met vocht en het vocht wordt in die gelstructuur opgeslagen. Deze opslag is onomkeerbaar; zelfs onder druk (bijvoorbeeld bij het zitten of liggen op de verzadigde luier) wordt de vloeistof niet vrijgegeven.
     SAP is lange tijd controversieel geweest:
     i. In de jaren 80 dacht men dat er een verband was tussen SAP en het toxisch shock syndroom (TSS). Dit idee komt uit de tijd dat SAP gebruikt werd in tampons. Vervolgens werd deze stof niet langer voor tampons gebruikt, maar zag men geen afname in het aantal gevallen van TSS. Inmiddels is uit onderzoek gebleken dat TSS niets met SAP te maken heeft, maar met het te lang inlaten van een tampon.
     ii. In 2007 werd er kritisch artikel over SAP gepubliceerd naar aanleiding van een wetenschappelijk studie waarin muizen die blootgesteld werden aan SAP in luiers, ademhalingsproblemen kregen. Niet veel later volgde er echter een rechtzetting: de ademhalingsproblemen werden niet veroorzaakt door SAP maar door te toegevoegde chemicaliën en parfums.
3. Een buitenlaag van polyethyleen
4. Kleinere onderdelen zoals elastieken, tape en kleefstoffen, en lotions en/of parfums. 

 

Bron:

• http://pedagogischondersteunen.helwinwebpub.kdg.be/reeks-luiers-deel-1/
• http://www.sterkvoorwasbaar.nl
• https://www.bewustverbruiken.be/artikel/katoenproductie-een-veeleisende-teelt
• https://www.ecotex.nl/contents/nl/d181_certificaten.html
• https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/retail/29789/bamboe-is-business-maar-is-het-ook-echt-duurzaam