Hoe kan je het beste je luiers wassen?
Draai als eerste een losse voorwas met wasmiddel gedoseerd voor licht bevuilde was. Waarom een losse voorwas? Veel wasmachine pompen het water van een voorwas niet volledig af voor de hoofdwas gestart wordt. Hierdoor ga je dus je hoofdwas draaien met het vuile water van de voorwas!
Draai na de voorwas de hoofdwas. Deze was je het beste op 60 graden en wasmiddel gedoseerd voor zwaar bevuilde was. Elk merk wasmiddel heeft weer andere doseringen, dus kijk goed op de verpakking van het wasmiddel dat je gebruikt. Houd ook rekening met hoe hard het water is en wat de grootte is van je wastrommel.
Na het wassen hang je je luiers het best aan de waslijn. Heb je luiers met elastieken, hang de luiers dan over 2 waslijnen en de elastieken te ontzien.
Luiers voor de eerste keer wassen
Je nieuw aangekochte luiers moeten eerst een aantal keer gewassen worden zodat ze goed kunnen gaan absorberen. Katoen en bamboe hebben hun maximale absorptie bereikt na ongeveer 10 keer wassen. Was alle absorberende voor het eerste gebruik minimaal 3 keer. De 1e keer met wasmiddel en de andere twee keer kan die zonder wasmiddel, tussendoor hoeven ze niet te drogen. Alle niet absorberende delen, zoals overbroekjes en zwemluiers, hoef je maar 1 keer te wassen.
Wasmiddelen
Mensen die wasbaar luieren om ecologische redenen, wassen vaak met een ecologisch en/of alternatief wasmiddel (Ecover, wasnoten, Eco Egg, zelfgemaakt wasmiddel). Dat mag uiteraard, maar niet voor luiers.
Waarom niet?
Je hebt te maken met de sterkst mogelijke bevuiling (urine, stoelgang), en dat vraagt om een krachtig wasmiddel.
Zonder krachtig wasmiddel blijven er zeep-, urine- en/of stoelgangresten achter in je luier, waardoor je kindje uitslag of ammonia burn kan krijgen met billetjes die tot bloedens toe openliggen.
Je gebruikt het beste een kleurwasmiddel, hier zitten geen optische witmakers of bleekmiddelen in.
Wat moet er in een wasmiddel zitten?
Volgens de Europese regelgeving moeten de ingrediënten in wasmiddelen worden weergegeven op het etiket, net als de hoeveelheid van de aanwezige stof.
Maar wat willen deze zeggen, waarvoor dienen ze en hoe schadelijk zijn ze?
-
Oppervlakteactieve stoffen
Oppervlakteactieve stoffen zijn de stoffen die een wasmiddel een reinigende functie geven. Ze zorgen ervoor dat de te reinigen ondergrond en het vuil goed bevochtigd worden en dat het vuil van uit je textiel wordt losgemaakt en kan worden afgevoerd.
Het is het belangrijkste actieve bestanddeel van reinigingsmiddelen, en omdat iedere soort oppervlakteactieve stof een ander soort vuil losweekt, bevatten de meeste wasmiddelen een combinatie van verschillende soorten oppervlakteactieve stoffen.
Meestal worden anionogeneen niet-ionogene oppervlakkteactieve stoffen gecombineerd omdat zij elkaars werking versterken en tegelijk de schuimvorming onder controle houden. Anionogene oppervlakteactieve stoffen hebben immers de neiging om erg te schuimen, terwijl niet-ionogene oppervlakkteactieve stoffen de schuimvorming net wat tegengaan. Ideaal omdat sterke schuimvorming eerder ongewenst is bij moderne wasmachines.De hoeveelheid anionische oppervlakteactieve stoffen in een wasmiddel is doorgaans 5 -15% (soms zelfs tot 30%), de hoeveelheid niet-ionische oppervlakteactieve stoffen is doorgaans minder dan 5%. Bevat je wasmiddel minder dan 5% van iedere soort? Dan heb je te maken met een zwak wasmiddel.
-
- Milieu-impact: Sinds 2005 moeten in Europa alle oppervlakteactieve stoffen volledig biologisch afbreekbaar zijn. Hier wordt streng op toegekeken door de OESO door middel van het nemen van stalen in waterzuiveringsinstallaties en strikte laboratoriumtesten. Het risico van deze stoffen voor het milieu is daarom verwaarloosbaar klein.
- Gezondheid: Bij contact van was- en reinigingsmiddelen met de huid kan soms irritatie optreden. Door het vetoplossend vermogen van de oppervlakteactieve stoffen kan de huid droog en ruw worden en kunnen de stoffen gemakkelijk binnendringen. Bij langdurig contact kan eczeem optreden. Er zijn echter géén aanwijzingen dat zelfs langdurige blootstelling kankerverwekkende, voor de voortplanting giftige of mutagene effecten zouden bezitten.
- Natuurlijke vs synthetische oppervlakteactieve stoffen: De meeste oppervlakteactieve stoffen zijn synthetische oorsprong. Het zijn minerale stoffen, vaak verwerkt uit fossiele grondstoffen (petroleum). Ze komen uit niet-hernieuwbare bronnen en breken trager af in de natuur. Let op, ze breken wél nog steeds volledig biologisch af, maar doen er langer over en hebben daardoor een iets grotere impact op de natuur. Ecologische merken werken daarom uitsluitend met natuurlijke, plantaardige oppervlakteactieve stoffen. Zijn worden sneller en makkelijker afgebroken en zijn daardoor milder voor het milieu. In het verleden werden ze vaak verwerkt uit pamolie, maar veel bedrijven zoeken tegenwoordig naar duurzamere alternatieven.
Het nadeel van plantaardige oppervlakteactieve stoffen is dat ze pas goed reinigen op hogere temperatuur en dat er dus wat meer energie gebruikt moet worden tijdens het wassen, terwijl wasmiddelen met minerale, synthetische oppervlakteactieve stoffen al op lagere temperatuur gebruikt kunnen worden. Beiden hebben dus voor- en nadelen. Ecover, Frosch, Ariel Sensitive en Ulrich zijn een aantal merken die uitsluitend met plantaardige oppervlakteactieve stoffen werken.
-
Enzymen
Enzymen zijn eiwitten (of proteïnen) die voedselvlekken en vlekrestanten afbreken. Ieder enzym heeft een andere werking en breekt een ander soort vuil af (vet, zetmeel, bloed, …), waardoor een wasmiddel altijd verschillende soorten enzymen bevat. De werking van sommige enzymen kan wol en zijde aantasten. Daarom bevatten wasmiddelen voor delicate was geen enzymen.
Soms lees je op internet het advies om te wassen zonder enzymen. Dit advies gaat terug tot in de jaren 60. Toen werd in het Verenigd Koninkrijk aangeraden om babykleding te wassen met enzymvrij wasmiddel uit angst voor huidirritatie. Inmiddels paste de National Health Service (NHS) dit advies aan, na zorgvuldig onderzoek. Er is geen enkele reden om te veronderstellen dat enzymen zouden leiden tot huidirritaties. Ook is het aangetoond dat ze géén stofvezels afbreken van katoen, bamboe of hennep. Ze veroorzaken dus ook geen snellere slijtage, wat wel eens beweerd wordt.
Enzymen vormen zelfs een wasversterker, en zorgen ervoor dat we milieuvriendelijker kunnen wassen. Ze breken namelijk goed vuil af op lage temperatuur en met weinig water. Daarom kan het nuttig zijn om een schepje blauwe biotex (een enzymencomplex) toe te voegen aan je voorwas en/of je hoofdwas, zéker wanneer je gebruik maakt van een (minder sterk) ecologisch wasmiddel (Let op, er zitten vooral, maar niet enkel enzymen in biotex, waardoor sommige kindjes hier toch gevoeliger op kunnen reageren).
-
Waterontharders
Reinigers en hard water zijn geen vrienden. Vooral zeep (een oppervlakteactieve stof) en hard water veroorzaakt een probleem. Hard water bevat immers veel oplosbare minerale zouten (zouten van calcium en magnesium) en bij hoge temperaturen gaat zeep zich binden met deze stoffen. Dit inactiveert de werking van de zeep, en kan zelfs problemen veroorzaken omdat door deze binding moeilijk oplosbare kalkzeep worden gevormd. Dit kan neerslaan (zich vastzetten) als een laag op je wasgoed waardoor het vuil in je textiel ‘opgesloten’ geraakt (vgl met wasverzachter die ook een laagje op je textiel legt), of in je leidingen, wat na een tijd mogelijk verstoppingen veroorzaakt.
Kalkzeep kan worden verwijderd met een zuur reinigingsmiddel, en dat is waarom men aanraadt regelmatig een scheut azijn toe te voegen aan je was (let op, niet gebruiken als je iets uit bamboe of PUL wast!).
Waterontharders gaan de calcium en magnesium in het water afbreken en voorkomen dat ze neerslaan. Op die manier wordt het water zachter en kunnen de oppervlakteactieve stoffen hun werk doen. Omdat maar weinig mensen genieten van zacht water dat uit hun leidingen komt, vormen waterontharders een belangrijk onderdeel van het wasmiddel. De hardheid van je water kan je in Vlaanderen raadplegen via www.aquaflanders.be en in Nederland via http://www.vewin.nl.
-
Polymeren
De oppervlakteactieve stoffen in het wasmiddel maken het vuil uit je wasgoed los. Het is vervolgens belangrijk dat het niet opnieuw kan neerslaan. Een aantal oppervlakteaciteve stoffen dragen hier al toe bij door een laagje over de vuilpartikels te leggen. Ook waterontharders dragen hiertoe bij door ervoor te zorgen dat de zeep (met vuil) zich niet kan binden aan de kalk en kan neerslaan. Maar er worden ook specifieke polymeren toegevoegd die qua structuur ontzettend op textiel (katoenvezel) lijken en zich daardoor hechten aan het wasgoed en het een elektrische lading geeft. Zo wordt voorkomen dat de vuilpartikels zich weer aan de vezel hechten, en kunnen ze makkelijk afgevoerd worden met het water.
Waarom geen zelfgemaakt wasmiddel gebruiken voor je luiers?
Zelfgemaakt wasmiddel, het blijft een lastige discussie. Velen zweren erbij, anderen blijven sceptisch. Hoewel wij het zelf niet gebruiken, geloof ik graag dat het voor anderen werkt. Als je de chemische reacties achter een wasmiddel kent, is echter wel belangrijk om een aantal aspecten in gedachten te houden wanneer je zelfgemaakt wasmiddel gebruikt.
Het hoofdbestanddeel van zelfgemaakte wasmiddelen is meestal geraspte zeep of zeepvlokken. Zoals hierboven al staat zijn zeep en hardwater geen goede vrienden. Zeep bindt zich aan het kalk (calcium en magnesium) in het warme water en vormt kalkzeep. Dit slaat vervolgens neer op je wasgoed en in je leidingen. Kalkzeep en neergeslagen zeepresten zijn moeilijk oplosbaar en vergen veel spoeling met koud water (en azijn)
Het toevoegen van een waterontharder aan je wasmiddel zal de vorming van kalkzeep verminderen. Daarnaast is het belangrijk om je wasgoed voldoende te spoelen zodat de zeep met het vuil weggespoeld kan worden. Moderne wasmachines zijn zeer zuinig met hun watergebruik, dus kan het nuttig zijn om gebruik te maken van de optie ‘extra water’. Maar de belangrijkste tip is waarschijnlijk: voeg azijn toe ipv/als wasverzachter. Het functioneert tevens als ontkalker en zal eventueel neergeslagen kalkzeep losmaken/oplossen. Zo voorkom je dichtslibbende kledij én leidingen.
En dan komen we natuurlijk bij het wassen van onze luiers. Bij luiers hebben we te maken met de zwaarst mogelijke bevuiling wasgoed. Bovendien zit de luier om een stuk kwetsbare huid bij een kindje. We willen dus dat deze luier volledig proper is wanneer we hem vastmaken. En helaas, zelfs als we bovenstaande tips volgen, is zelfgemaakt wasmiddel niet sterk genoeg om het vuil van je luier af te breken, in te kapselen en af te voeren. Je mag bijvoorbeeld al geen azijn bij je luierwas toevoegen omdat deze bamboevezels en PUL aantast. En verder heb je echt enzymen en polymeren nodig om al het vuil af te breken en af te voeren en zo te voorkomen dat er zeep-, urine- of zelfs stoelgangresten achterblijven in je luier waarvan je kindje sterke luieruitslag krijgt, soms tot bloedens toe.
Hetzelfde geldt voor alternatieve wasmiddelen zoals wasnoten en/of een EcoEgg. Als je je dagelijkse was daarmee wil doen, mag dit zeker, maar er zijn verschillende onafhankelijke testen gedaan (vb door Test-Aankoop en de Consumentenbond) waaruit blijkt dat ze NIET volstaan voor zwaar bevuild wasgoed.
Wil je toch zo lief mogelijk zijn voor de natuur? Kies dan voor een natuurlijk wasmiddel zoals Ecover, Frosch, Ariel Sensitive of Ulrich, en voeg een schep biotex toe om de waskracht van je wasmiddel te verhogen en zeker te zijn van een schoon resultaat.
Bronnen :
- https://docplayer.nl/31788212-Oppervlakte-actieve-stoffen-in-toiletartikelen-was-en-reinigingsmiddelen.html
- Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ). (2005). NVZ Detergentenverordening 2005. [Brochure]. Geraadpleegd op 27 december 2019, van https://www.nvz.nl/actueel/uitgaven/
- (z.d.). Wasmiddelen. Geraadpleegd van https://www.unilever.nl/Images/wasmiddelenjuni06tcm164108202_tcm1351-455666_nl.pdf
- lekkerinhetleven.nl/thuis/wassen/wat-doen-al-die-ingredienten-in-een-wasmiddel
- theclothdiaperfiles.nl